‘Welkom in mijn buurt’ is een nieuw project van Bekijk ’t op Amsterdams Beroepscollege Noorderlicht (ABC Noorderlicht) waarin alles draait om gentrificatie in Amsterdam-Noord. Veel bewoners van dit stadsdeel hebben bewust, maar vaak ook onbewust te maken met dit onderwerp.

‘Welkom in mijn buurt’ laat leerlingen kennis maken met gentrificatie en geeft hen de tools in handen om er zelf iets aan te doen. Wij spraken Rosanne Janssen (CKV-docent en Cultuurcoördinator ABC Noorderlicht) en Shariffa Bahri (Initiatiefnemer ‘Welkom in mijn buurt’ en Creative Producer Bekijk ‘t) om meer te weten te komen over dit project.

Allereerst, wat is gentrificatie en hoe uit zich dat in Amsterdam-Noord?

Shariffa: “Gentrificatie is het bewust niet renoveren van een buurt, zodat de grond heel erg goedkoop wordt. Die grond wordt opgekocht door projectontwikkelaars en dan worden er nieuwe appartementen gebouwd, terwijl oude woningen worden gesloopt. Hierdoor wordt alles duurder en is het bijna onmogelijk voor de oude bewoners, die vaak een lager inkomen hebben, om er te blijven wonen terwijl ze dat wel zouden willen.”

Rosanne: “Noord is booming op het moment. Veel mensen met geld willen in Amsterdam blijven wonen. In het centrum en binnen de ring is er geen plek, uitwijken naar Noord is dan een optie waar velen voor kiezen. Het is een olievlek die is begonnen in de Van der Pekbuurt en die zich nu uitbreidt over de hele wijk.”

Kun je een voorbeeld geven van de impact die dit heeft op je leerlingen?

Rosanne: “Onze leerlingen komen over het algemeen niet uit de rijkere milieus. We merken dat ze zich niet allemaal bewust zijn van de gevolgen van gentrificatie. Ze vinden het juist wel fijn dat er nieuwe dingen worden gebouwd en dat er nieuwe voorzieningen komen. Er zitten ook leerlingen bij die uit hun woning zijn gezet en die nooit meer zijn terugkomen in hun wijk. Een triest voorbeeld komt van een van mijn collega’s. Zij kwam er achter dat een van haar mentorleerlingen uit haar woning was gezet. De flat moest plaats maken voor een nieuwbouwwijk, dezelfde wijk waarin mijn collega een huis had gekocht. Die leerling moest dus plek maken voor haar nieuwe huis. Mijn collega schrok daar enorm van.”

Wat deed dat met die leerling?

Rosanne: “Die vond het heel erg jammer. Ze was opgegroeid in Noord en voelde zich er thuis. Nu woont ze gedwongen buiten de stad. In haar oude buurt is een scheidslijn ontstaan tussen de bewoners van de nieuwbouwwijk en de oude flats. Daar zit veel wrijving tussen.”

Shariffa: “Er is een specifiek voorbeeld waarbij een groepje oude bewoners elke ochtend aan gymnastiek deed op een grasveld – met een kleine bluetooth speaker. Dat werd door een nieuwe bewoner ervaren als geluidsoverlast. Die persoon kende iemand bij de gemeente en zorgde ervoor dat er een bord werd geplaatst waarop stond dat er geen geluidsoverlast mocht worden gemaakt op die plek. Later bleek dat dit bord helemaal niet van toepassing was op de hele situatie. In onze lessen geven we de leerlingen tools mee zodat ze zelf kunnen opkomen voor hun rechten.”

Rosanne: “Op die manier ontdekken ze dat ze zelf het verschil kunnen maken en dat ze niet per se iemand hoeven te kennen die voor de gemeente werkt.”

Shariffa: “Precies! Als je zo’n bord ziet dan kun je ook onderzoeken of het rechtsgeldig is.”

Wat wordt er allemaal behandeld in de lessen?

Shariffa: “Tijdens het eerste blok leggen we de focus op het maken van een interactieve sociale weefselkaart. De leerlingen hebben plekken verzameld in de buurt waar ze zich fijn voelen. En ze hebben videoreportages gemaakt over locaties en initiatieven in Noord die ze tof vinden. De sociale weefselkaart is online te vinden via www.welkominmijnbuurt.nl.”

Rosanne: “De leerlingen hebben ook icoontjes ontworpen die passen bij hun favoriete plekken samen met grafisch ontwerper Rafaella Wang. Dat was een groot succes. We zijn ook naar een tentoonstelling geweest in het Amsterdam Museum. Daar hing de sociale weefselkaart van Verdedig Noord, waarop onze kaart is gebaseerd. De leerlingen herkenden die meteen en vroegen zich af waar ‘hun’ icoontjes waren gebleven. Dat was erg grappig. Ze hadden zich die kaart helemaal toegeëigend. Je voelde hun betrokkenheid.”

Shariffa: “Een van de kernwoorden van dit project is ‘eigenaarschap’ en dit is een perfect voorbeeld daarvan! We zijn net begonnen aan het tweede blok waarin we het hebben over activisme, sociale ongelijkheid en de maatschappelijke ladder. De leerlingen maken ook een podcast. Aan het eind van het eerste blok zijn ze geïnterviewd over het project. Daaruit zijn onderwerpen naar voren gekomen die bruikbaar zijn voor de podcast.”

Hoe reageren de leerlingen op het project?

Rosanne: “Ze geven aan dat ze zich bewuster zijn geworden van wat er gebeurt met hun buurt en je voelt het enthousiasme wanneer ze het hebben over hun wijk. Ik heb deze klas zien groeien de afgelopen weken. De eerste les waren ze nog een beetje timide en onzeker, maar ze stelden zich vanaf het begin al open op naar elkaar toe. Ik voel hun trots wanneer ze vertellen over de buurt waarin de meesten van hen zijn opgegroeid.”

Tenslotte, hoe verloopt de samenwerking? Prikkelen jullie elkaar met ideeën?

Shariffa: “Jazeker! Ik zou dit project niet kunnen doen zonder Rosanne. Ze is super betrokken en ze kent de leerlingen natuurlijk het beste. Als een van ons een idee heeft dan bespreken we het met elkaar en daar wordt het alleen maar beter van.”

Rosanne: “Ik denk dat we allebei even enthousiast zijn over ‘Welkom in mijn buurt’. Ik ben soms meteen heel praktisch en denk dat iets niet werkt voor onze leerlingen; Shariffa komt dan met allerlei oplossingen die ervoor zorgen dat we het wél kunnen doen. We vullen elkaar goed aan!”

Jullie hebben zichtbaar veel plezier in de samenwerking. Dank voor het interview en ik wens jullie heel succes met het project!

Meer over ‘Welkom in mijn buurt’ lees je hier. En volg ons Instagram-profiel voor updates over al onze projecten.

Interview: Marco Hohl