Het aanbod van culturele instellingen sluit niet altijd aan op de belevingswereld van leerlingen van het VMBO en Praktijkonderwijs. Hierover ging journaliste Hasna El Maroudi in gesprek met neuropsycholoog Jelle Jolles en programmamaker Karim Amghar. Bekijk hier de live registratie van dit gesprek dat plaatsvond op 26 november in De Balie.

Voor het geval dat je door het gesprek heen wilt zappen hebben we hieronder alle vragen op een rijtje gezet. Klik op de tijdscode en je gaat meteen door naar de desbetreffende vraag. Je vindt hieronder ook enkele prikkelende citaten uit het gesprek. De online bijeenkomst die plaatsvond onder de titel ‘Het brein en de puber’ werd georganiseerd door de Denktank Cultuureducatie VMBO en Praktijkonderwijs en Mocca. Meer daarover lees je hier.

0.00 Inleiding door gespreksleider Hasna El Maroudi.

1.58 Kort gesprek met organisatoren Jan-Willem Slort (directeur Poldertheater en initiatiefnemer denktank) en Richard Smolenaers (manager Cultuur en Resultaat bij Mocca) over de denktank en zijn doelstellingen.

7.25 Hoofdgasten Karim Amghar en Jelle Jolles schuiven aan. Wat voor soort jongeren waren zij eigenlijk?

12.02 Het is van alle tijden dat ouders klagen dat ze jongeren niet begrijpen en andersom geldt dat ook. Hoe kan dat?

Quote Jelle Jolles: “Filosofen 2000 jaar geleden klaagden er ook over dat ze de tieners van toen niet begrepen… waarschijnlijk zijn we als ouders vergeten hoe we zelf zijn geweest.”

14.24 Wie zijn de jongeren in het VMBO en Praktijkonderwijs?

Quote Karim Amghar: “Als je onder de armoedegrens leeft… dan doet dat wat met je eigen ontwikkeling en de tijd die je hebt voor je kind… Ik moest de levensvaardigheden leren van de mensen in mijn omgeving, gelukkig waren dar vaak goedwillende mensen, maar soms ook niet.”

17.33 Wat doet de omgeving waarin jongeren leven met de ontwikkeling van hun hersenen?

20.22 Wat doet de manier waarop de samenleving naar deze jongeren kijkt met hun zelfbeeld?

Quote Jelle Jolles: “Er wordt onvoldoende gezien wat de beleving van deze kinderen is, ook omdat mensen die nu aan de bovenkant van de samenleving zitten, dat zelf niet hebben meegemaakt… Ook een traag groeiende boom kan de hoogste worden, dat laat een heleboel onderzoek zien!”

24.21 Willen jongeren niet gewoon iets doen wat leuk is?

33.50 Hoe probeert de kunst- en cultuursector aansluiting te vinden bij de scholen en met welke thema’s?

43.21 Hoe kunnen docenten die niet dezelfde (sociaaleconomische) achtergrond hebben als Karim ervoor zorgen dat ze aansluiting vinden op de belevingswereld van hun leerlingen?

48.10 Moeten de kunst- en cultuurinstellingen niet gewoon hun aanbod verbreden (niet alleen ‘klassiek’ westers)?

Quote Karim Amghar: “We hebben een slag te slaan bij ouders en jongeren… de kunstwereld is niet per se een witte, elite wereld… die Darbouka hoort net zo goed bij kunst en cultuur.”

51.39 Hoe zorg je ervoor dat ouders toch betrokken zijn bij kunst en cultuur?

56.08 Zijn er methodes voor kunst- en cultuurdocenten om zoiets als een doek van Mattise toch hedendaags te maken?

Quote Karim Amghar: “Je moet met rolmodellen werken… Wat ik interessant zou vinden is als je Soufiane Touzani door het Rijksmuseum ziet rennen met een bal. Of Typhoon die een ander licht werpt op een schilderij en het dan heeft over slavernij. Heel veel jongeren zijn juist wel geïnteresseerd om vanuit dat perspectief naar schilderijen te kijken.”

58.56 Wat voor maatschappelijke thema’s kunnen we bedenken om jongeren te bereiken in het kader van kunst en cultuur?

1.01.01 Kijkersvraag: wat gebeurt er in de hersenen van jongeren wanneer ze zich onveilig voelen door iets dat ze niet begrijpen (zoals kunst)?

Quote Jelle Jolles: “Jongeren weten ook heel veel dingen niet… help hen, geef ze inspiratie, wijs ze routes.”

1.09.26 Kijkersvraag aan Karim: zijn je ouders uiteindelijk wel het belang van kunstonderwijs gaan inzien?

Quote Karim Amghar: “Bij mij is dat pas echt gekomen sinds ik een carrière op tv heb… toen pas zijn ze ‘alternatieve dingen’ als waardevol gaan zien.”

1.13.30 Kijkersvraag: is er een verschil tussen jongens en meisjes als het gaat om de aanpak van cultuuronderwijs?

1.20.05 Kijkersvraag: hoe belangrijk is het dat een jongere zich herkent in zijn kunstdocent? Is het handig om leeftijdsgenoten les te laten geven?

1.21.46 Kijkersvraag: als een leerling niet stil kan zitten, moet je hem dan wel vragen om een voorstelling te gaan bekijken?

1.24.21 Kijkersvraag: is het doel van cultuuronderwijs wezenlijk anders dan dat van historisch onderwijs?

Quote Karin Amghar: “Cultuureducatie… is zowel een vak als een rode draad door een opleiding. Het raakt niet alleen aan geschiedenis, maar ook aan rekenen, aardrijkskunde, Nederlands, burgerschap… Je leert er zoveel vaardigheden van: begrijpen, empathisch vermogen, kritisch denken, zelfredzaamheid, weerbaarheid.”

Quote Jelle Jolles: “Het heeft een grote rol in de persoonsvorming…in het begrijpen van wie je bent… hoe je ouders zijn, hoe je omgeving is, hoe je vriendjes zijn… hoe de samenleving eruitziet… Cultuuronderwijs zit dichter bij de persoon.”

1.28.25 Einde gesprek en start quiz.